ശ്രീകൃഷ്ണജന്മാഷ്‌ടമി ഹിന്ദുമതത്തിലുള്ള ഒരു പ്രധാന ഉത്സവമാണ്, ഈ ഉത്സവം ശ്രീകൃഷ്ണന്റെ ജനനദിനമായി ആഘോഷിക്കുന്നു. കൃഷ്ണന്റെ ജനനം, ദുഷ്ടന്മാരെ നശിപ്പിച്ച് സത്യവും ധർമവും സ്ഥാപിക്കാനാണ്. കേരളത്തിലും ഇന്ത്യയിലെ മറ്റു സംസ്ഥാനങ്ങളിലും ഈ ഉത്സവം വളരെ ഭക്തിപൂർവം ആചരിക്കുന്നു.

കൃഷ്ണന്റെ ജനനകഥ പൂരം, അനന്തകഥകൾ, ബാലലീലകൾ എന്നിവ എല്ലാം ജന്മാഷ്‌ടമിയുടെ ഭാഗമായി പാട്ടുകൾ, നാടോടി കഥകൾ, പൂജകൾ, നൃത്തനാട്യങ്ങൾ എന്നിവ വഴി അവതരിപ്പിക്കുന്നു. വേദികളിൽ കൃഷ്ണന്റെ ജീവിതത്തിലെ പ്രധാന സംഭവങ്ങൾ നാടക രൂപത്തിൽ അവതരിപ്പിക്കുന്നത് ജന്മാഷ്‌ടമിയുടെ ഒരു പ്രധാന ഭാഗമാണ്.

ജന്മാഷ്‌ടമിയുടെ ദിവസം, ആരാധകർ ഉപവാസം പാലിക്കുന്നു. ചിലർ ഭഗവദ്ഗീതയുടെയും മറ്റും പാരായണം ചെയ്യുന്നു. രാത്രി 12 മണിക്ക് കൃഷ്ണന്റെ ജനനം ആഘോഷിക്കുന്നു. ക്ഷേത്രങ്ങളിലും വീടുകളിലും വലിയ ആചാരങ്ങളോടെ ഈ ആഘോഷം നടത്തുന്നുണ്ട്.

മലയാളത്തിലെ കൃഷ്ണഭക്തിഗാനങ്ങൾ, വെട്ടംകെട്ടൽ, ചെണ്ടമേളം എന്നിവയും ജന്മാഷ്‌ടമിയുടെ പ്രത്യേകതയാണ്. ‘ഉണ്ണികണ്ണന്റെ വിളക്ക്’ കത്തിക്കുകയും, ക്ഷേത്രങ്ങളിൽ ‘പല്ലിവറ്റം’ നടത്തുകയും ചെയ്യുന്നു.

ജന്മാഷ്‌ടമി മനുഷ്യർക്ക് ധർമ്മം, സത്യം, പ്രേമം എന്നിവയുടെ സന്ദേശം നൽകി കൊണ്ടിരിക്കുന്ന ഒരു ഉത്സവമാണ്. ദുഃഖങ്ങളെ മറികടക്കാനുള്ള ആത്മവിശ്വാസം നൽകുകയും, ജീവിതത്തിൽ ഒരിക്കൽ ധർമമാർഗ്ഗം സ്വീകരിക്കേണ്ടതിന്റെ പ്രാധാന്യം ഓർമപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്യുന്നു.

ഇതിന്റെ അനുഷ്ഠാനങ്ങളും ആചാരങ്ങളും ഭക്തി നിറഞ്ഞവയാണ്, അതിനാൽ തന്നെ ജന്മാഷ്‌ടമി ആഘോഷം കേരളത്തിലെ ഹിന്ദു സമൂഹത്തിൽ മാത്രമല്ല, ലോകമെമ്പാടുമുള്ള ഭാരതീയർക്കിടയിലും പ്രത്യേക സ്ഥാനം ഉൾക്കൊള്ളുന്നു.